Қазақ тілі пәнінен 6-сыныпқа арналған жазғы тапсырма

Мәтінді оқып, төменде берілген сұрақтарға жауап беріңіз. 

Кітап – қазақтың сегізінші қазынасы. Ғасыр жаңарып, жылдар алмасса да оған деген құрмет төмендемеген. Өйткені «кітап – білім бұлағы». «Айшылық алыс жерлерден жылдам хабар алғызған» заманауи технология қарыштап дамып кеткенімен, интернет те, ұялы байланыс та білім мен ғылымның қайнар көзі саналар кітаптың орнын алмастыра алған жоқ. 

Өткен жылдағы деректерге сүйенсек, Қазақстанда кітапханалар саны 10 мыңға жеткен. Әр түрлі кедергілерге байланысты жабылып, тарихтың көне беттерінде қалып қойған кітапханалар бүгінгі күнге жеткен болса, бұл цифр бірнеше есе көп болар еді. Жойылған кітапханалар десе, аузымызға бірден қазақ даласындағы кітапханалардың бастауында тұрған Отырар кітапханасы түседі. Ол Шыңғыс ханның шапқыншылығы кезінде өзі аттас қаламен бірге жер бетінен ізім-ғайым жоғалып кетті. Алайда, моңғол әскерінің Отырарды 6 ай бойы қоршауы кезінде кітапхана құпия түрде жер астына жасырылған дейтін дерек бар. Бірақ оның нақты қай жерге жасырылғаны беймәлім.   

Отырар кітапханасын табуға бағытталған археологиялық қазба жұмыстары әлі күнге дейін толастаған жоқ. 

Көзсiз зорлық ғасырынан, 

Надандықтың тасырынан, 

Жер астына жасырылған 

Дара тұлға бабалардың ұшқыр ойы, санасы. 

Ұяттыны толғандырған, 

Қанаттыны заңғар қылған, 

Күллi әлемдi таң қалдырған, 

Рухыңмен қолда бiздi Отырардың ұлы кiтапханасы! – деп Мұхтар Шаханов ағамыз жырлағандай, әйгілі Отырар кітапханасы ата-бабамыз мекен еткен алып аймақта ілім дәнін сепкен киелі жер болғаны ақиқат. 

1.  Мәтінге сәйкес ақпаратты табыңыз.

А) кітапханалар  саны 10 мыңнан астам

Ә) Жойылған кітапханалардың бірі – Шыңғыс хан кітапханасы

Б) Отырар кітапханасын 6 ай қорғаған

В) кітап – ғылымның көзі /1/

2. Мәтін мазмұнына сәйкес емес ақпаратты ажыратыңыз.

А) Отырар кітапханасы жер астына жасырылған

Ә) Мұхтар Шаханов Отырарды жырлаған

Б)  Отырар қаласы жоғалған қалалар қатарында

В) Отырар кітапханасының жасырылған орны мәлім емес /1/

3.Берілген сөздердің синонимін мәтіннен тауып жазыңыз.

киелі _________________________________________________________________

жойылған _______________________________________________________________

надандық ________________________________________________________________

қазына___________________________________________________________________              [4]

4. Мәтіндегі «тасыр» сөзінің мағынасын контекс арқылы анықтап жазыңыз. 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________/2/

5.Мәтіндегі негізгі және қосымша 3 ақпаратты ажыратыңыз. [3]

негізгі ақпарат                                                         қосымша ақпарат

1                                                                                 1

2                                                                                 2

3                                                                                 3

6.         Мәтінге қатысты өз ой қорытындыңызды 3-4 сөйлеммен жазыңыз.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________[4]

7. «Бақытты отбасы» қандай болуы керек деп ойлайсыз?» тақырыбына жазба жұмысын  /эссе/ орындаңыз. Жазылым жұмысында тақырыптан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, көркемдегіш құралдарды орынды қолданып, тақырып бойынша жеке сөздер, бірге, бөлек және дефис арқылы жазылатын сөздерді орфографиялық нормаға сай жазыңыз.[10]

Летние задания по русскому языку и литературе для 6 класса

Задание 

1. Прочитайте текст. 

2. Вставьте пропущенные буквы. Определите число, лицо и спряжение глаголов. 

Котик Самик

        Дома у меня животных нет, но мой друг кот Самсон живет у моей бабушки в деревне. Красивый, пушистый, черный с белыми пятнами на грудке. 

        Обычно дома охраня…тся собаками, а у бабушки охранником явля…тся Самик. Сначала он прогнал всех мышей из всех сараев, из подвала. И вот уже несколько лет ни одной мыши! Но это еще не все. Он не пуска…т чужих котов, собак ни в огород, ни в сад, ни во двор, и этим помога…т моей бабушке! Даже если кто-нибудь подойдет к дому, Самик начина…т громко мяукать, и бабушка зна…т уже — пришел кто-то чужой! 

         Своего охранника бабуля балу…т молоком, рыбкой, колбаской. Ведь он такой умница! Он этого заслужива…т! 

                                                                                                                                    Байдиков Владислав

3. Составьте простой план и запишите. 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Задание 

1. Составьте диалог между ученым и садовником. 

2. Используйте два простых вопроса. 

3. Используйте два сложных вопроса. 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Задание

1. Прочитайте текст.

Древний Египет

Египет полон загадок. Эта страна приютила одну из древнейших цивилизаций в мире. Сегодня мы связываем эту страну с гигантскими пирамидами, храмами и гробницами фараонов. Историки обнаружили, что древний народ, живший у Нила, существовал более 5000 лет назад и прожил там более 2000 лет. Древние египтяне были мудрыми людьми. Они научились общаться через надписи на стенах. Они использовали сложные иероглифы. Они также умудрились построить гигантские каменные сооружения, которые современным людям не дано воспроизвести. Туристы посещают Египет, чтобы полюбоваться его архитектурой. Многие люди хотели бы увидеть три больших пирамиды в Гизе. Эти сооружения относятся к одним из старейших построек в мире.

 2Составьте 2 вопроса высокого порядка по содержанию текста.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Найдите дополнительную информацию о тайнах Древнего Египта. Напишите подробно об одной из них.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Грамматические задания

1. Вставьте, где необходимо, пропущенные буквы и подберите проверочные слова.

1.Когда со..нце, раскалив Москву, в сухом тумане в..лилось куда-то за Садовое кол..цо, – никто не приш..л под липы, никто не сел на скамейку, пуста была аллея (Булгаков). 2. Ц..ган снял варе..ку, разв..ротил усы, бороду, скрывая лука..ство (А.Н. Толстой). 3. Пряни..ный петуш..к был для него лакомством сказочным (Баруздин). 4. Урал! Опорный край д..ржавы, его добы..чик1 и кузнец, ровес..ник древней нашей славы, и славы ныне..ней боец! (Твардовский) 5. В волосах рыж..х, ч..рных1, каштановых, светлых, как лён, – в ливне света играли и пл..сали, рассыпались искры драгоценных камней (Булгаков). 6. Назойливые, мрач..ные1 глаза ок..зались перед ней (Булгаков). 7. Ромаш..в также нере..ко бывал у него, но пока без корыс..ных целей (Куприн). 8. Воскр..си хотя б за то, что я поэтом ждал тебя, откинув буднич..ную чуш..1 (Маяковский). 9. Чудес..ный воскрес..ный день померк (Катаев). 

2. Вставьте, где необходимо, пропущенные буквы. Выпишите глаголы и укажите их спряжение. 

1. Тишина – даже ветка не хрустн..т (Бунин). 2. Где-то после обеда, среди сплошного дождя до нас донос..т..ся какие-то стран..ые звуки, они всё усил..ва..т..ся, крепнут, и мы понима..м, что идёт катер (Казаков). 3. Передвин..ш..ся на середину рейда – море спряч..т..ся, зато вдруг раздвин..т..ся весь залив налево (Гончаров). 4. Это ехал Абогин протест..вать, делать глупости (Чехов). 5. Иной кача..т головой, те шепч..т..ся, а те сме..т..ся меж собой (Крылов). 6. Я удерж..ваю за собой право сказать и своё мнение (Л. Толстой). 7. Князь Андрей с беспокойным любопытством вгляд..вался в это неподвижное лицо (Л. Толстой). 8. В Оренбурге смерка..т..ся в шесть часов (Ясенский). 9. Ему ни за что не хотелось показат..ся смешным (Бунин). 10. Накрап..вало, в переулках было пусто (Бунин).

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Выделите корни в следующих словах. Объедините слова в группы родственных слов. 

Валежник, валенок, валить, валять, валяться, вразвалку, вывалять, выпариться, груда, грудинка, грудка, грудою, грудь, груз, грузило, грузовик, грузовой, грузчик, губа, губастый, губитель, губить, губка, , добренький, добро, добровольный, доброжелатель, добряк, заваляться, загрузить, запылать, запылиться, лебеда, лебёдка, лебедовый, лебёдушка, лебедь, 

____________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6 сынып

1. Vocabulary

                                                  Places and buildings

airport

amusement park

art gallery

baker's, bakery

bank

bar

barber's shop

beauty parlor

bookshop (GB)

bus station

butcher's

cafe

canteen

casino

castle

cathedral

chemist's (GB)

church

cinema

convent

court

dairy

delicatessen

department store

disco

fire station

garage

gym

factory

hairdresser's

mosque

museum

office

park

pet shop

petrol station (GB)

pharmacy

police station

post office

prison

pub

railway station

restaurant

square

synagogue

train station

underground station (GB)

university

video store

zoo

house

2. Reading 

                                                                1. A special meal

A message from Life co-author, Helen Stephenson

I love trying different food when I travel. But I also love eating with other people. I’m very lucky because I have eaten some fantastic home-made food in several countries. I remember family picnics on the beach every 1st January. It was a geat start to each new year.

Milpa Alta is a region to the south of Mexico City. It has a famous volcano – Teuhtli – and twelve villages and towns. Milpa Alta is also famous for a traditional meal every Christmas, called La Rejunta. The meal is part of the Christmas celebrations and it feeds huge numbers of people. The cooks make about sixty thousand tamales. Tamales are made from corn and have different fillings. They also make about fifteen thousand litres of hot chocolate. They make all of this food and drink in less than one week. The meal is one of the activities for people who go on a walk to the cave of El Señor de Chalma. It’s an important place for people from the region at Christmas. The cave is about eighty kilometres away and the walk begins on the 3rd of January. About 20,000 people go on the walk each year. That's 20,000 hungry people!

Every year, the organisers of the meal change. This year, Virginia Meza Torres and her husband Fermín Lara Jiménez are the organisers, or majordomos. They waited for 14 years to do this. Lots of people want to organise the meal because it’s a very important tradition. They put their names on a list. At the moment, the list has names for every year until 2046.

The preparation for the meal takes a whole year. At the start of the year, men collect wood from the forest. They store it near the home of the majordomos so that it will be dry and ready to use. The wood burns in the fires that they use to cook the food. The farmers in the area grow the ingredients for the meal, such as corn, meat and vegetables. Everything is natural; there’s no ready-made food. Lots of volunteers help to cook and serve the meal.

Tradition is very important to the people of Milpa Alta, and one of the most important activities is eating together. One woman, Josefina García Jiménez, says that sitting together at the table shows love to your family. Everybody stays at the table after the meal finishes and they talk, tell stories and laugh together. At Christmas, La Rejunta is like a huge family meal.

glossary
 corn (n) a plant you can eat

Keywords: 

cave (n) a very big hole in the side of a mountain or under the ground

filling (n) the food that is inside a sandwich or cake, for example

huge (adj) very big

ingredient (n) one of the different types of food you need to make a dish

list (n) names, numbers, or items written one below another

preparation (n) the process of making something ready to happen in the future

region (n) a part of a country

tradition (n) something that people have done for a long time as part of their culture or way of life

volunteer (n) someone who does a job because they want to and without being paid

walk (n) a journey you make on foot, usually for a pleasure

Reading comprehension: 

Read the article and choose the correct option.

1. What is the article about?

a special tradition,    a town in Mexico,      farmers in Milpa Alta

2. What is La Rejunta?

a meal              a person                a place

Read the article again and choose the correct option.

3. Where is Milpa Alta?

in Mexico,  in Mexico City,     near Mexico

4. Which sentence is true?

People eat for a week at La Rejunta.

Twenty thousand people go to El Señor de Chalma.

People take their own food to La Rejunta.

5. At La Rejunta ...

there's food but no drink.,         there's food and drink.                   there's drink but no food.

6. Which sentence is true?

Virginia and Fermin are majordomos for the first time.

Virginia and Fermin got married 14 years ago.

Virginia and Fermin organise La Rejunta every year.

7. What do majordomos do?

cook the tamales                             organise La Rejunta                    pay for the food

8. Which sentence is true?

Only men prepare the food.

Some of the food comes from shops.

They cook the food on wood fires.

9. Which sentence is true?

Eating together is a tradition in Milpa Alta.

Josefina García Jiménez says her family loves her cooking.

Josefina García Jiménez’s family only eats together at Christma

3. Writing

1. My future profession (80 -100 words)

2. Our environment (80-100 words)

«Компьютерлік жүйелер мен желілер» бөлімі

№1 тапсырма. 

Эргономиканың екі міндетін жазыңыз. 

1. ___________________________________________________________________ 

2. ___________________________________________________________________ 

№2 тапсырма. 

Суретті қарастырыңыз. 

1. Суреттегі адамға денсаулығына тиетін зиянды алдын алу үшін екі ұсыныс беріңіз. 

1) _________________________________________________________________ 

2) _________________________________________________________________ 

Тақырып «Есептеуіш техникасының даму тарихы»

№1 тапсырма. 

Берілген суреттерді қарастырып, буындарын анықтаңыз. 

Тақырып «Компьютердің қызметі»

№2. Сызбаны қарастырыңыз. Шығару құрылғылары мен ішкі жады арасындағы және ішкі жады мен сыртқы жады арасындағы байланысты сызыңыз. 

«Ақпаратты ұсыну» бөлімі

№1 тапсырмалар. 

Суретті қарастырыңыз. 

Анықтаңыз. 

Ақпарат беруші: ___________________________________ 

Ақпарат қабылдаушы: ______________________________ 

Байланыс арнасы: __________________________________ 

Тақырып «Ақпаратты шифрлеу»

№2 Кестені қарастырыңыз. 

Кестеге қарап берілген сөздерді екілік кодта жазыңыз. 

a) DATABASE 

b) INFORMATION 

c) COMPUTER GAME 

d) SYSTEM 

Ондық санау жүйесінде жазылған сөздерді анықтаңыз. 

a) 83 84 85 68 69 78 84 

b) 67 79 68 73 78 71 

c) 71 114 97 102 105 99 97 

d) 86 101 99 116 111 114 

«Компьютерлік ойындарды жасау» бөлімі

№1 тапсырма 

1. Ойын ортасында жүгіру жарысын көрсететін сахна мен кейіпкерлерді құрыңыз. 

Есепті шешу кезеңін анықтаңыз. 

2. Екі спрайт үшін скрипттерді жазаңыз. 

Тақырып «Ойынды дыбыспен сүйемелдеу»

№2. Ойын ортасында жүгіру жарысын көрсетуге арналған спрайттар үшін дыбыс жазыңыз. 

1) Спрайт 1 үшін «Мяу» дыбысын жазыңыз; 

2) Спрайт 2 үшін «Гаф» дыбысын жазыңыз; 

3) Дыбыстарды скриптке қолданыңыз. 

Тақырып «Жасалған жобаны жақсарту»

№1. Ойын ортасында жүгіру жарысын көрсетуге арналған жобаны жақсартыңыз. 

1. Сахнаны жақсартыңыз: 

- жүгіру алаңының екі жағына жалаушалар қосыңыз; 

- жүгіру алаңының мәре сызығына FINISH жазуын қосыңыз. 

2. Кез-келген спрайт мәре сызығына жеткенде көрермендер шапалағы ойнайтын скрипт қосыңыз. 

№1 тапсырма 

Ойын ортасында жазылған скрипт үзіндісін қарастырыңыз. 

Ойынның шарты бойынша спрайт 20 рет келесі спрайтқа дейін жүріп, киімін ауыстыру керек. Қатені анықтаңыз. 

Түзету енгізіңіз.

Тақырып «Сілтемелер»

№1тапсырма 

Мәтіндік редакторда келесі мәтінді теріңіз. 

«Болашақ энергиясы» ЭКСПО-2017 көрмесі тұрақты энергия көздерін дамытуға, энергия үнемдеу сенімділігі мен тиімділігін арттыруға бағытталған стратегияларды, бағдарламалар мен технологияларды зерттеуге бейімделген. Оның мақсаты – жаңармалы энергия көздерін пайдалануды және энергетикалық ресурстарды тиімді тұтынуды ынталандыру. 

Мәтін соңында http://complete.kz/kazakhstan/expo2017kaz.htmlсайтына сілтеме қойыңыз.  

Тақырып «Ойынға арналған құжатты дайындау»

№1 тапсырма. 

1. https://text.ru/antiplagiat веб-парақшасын ашыңыз. 

2. Келесі мәтінді теріңіз және бірегейлік пайызын анықтаңыз. 

Мәтін 

«Сән әлемі» десе, бұл әлем кеше ғана пайда болып, жер жүзіне тарағандай болып елестейді. Себебі бүгінгі ауызекі тілдегі «мода» ұғымы заман ағымымен қоса жылжып, жаңа- рып отыру дегенді білдіреді. Дегенмен біле білсек, «сәндік», «сәндену» деген ұғымдар сонау тас дәуірінде Еуропада пайда болған. 

3. «Авторлық құқық» тақырыбында презентация құрыңыз. 

6 сыныптар үшін берілетін жазғы тапсырма жинағы

1 тапсырма

1 тәжірибе.

Тәжірибе көрсету үшін бір шылым, шамалы мақта және пластик бөтелкесі қажет. Тұтатылған шылымды бөтелке ішіне салып, аузын мақтамен жабыңдар.  

Атаулы тәжірибенің болжамын жазыңдар.  

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Көмекші нұсқаулық:

1.Болжам құру ой ұсыныстарынан басталады. Осыған байланысты білетін білімдеріңмен өз ойларыңмен бөлісулеріне болады. Айтылған тұжырымдарың болжам болуы үшін белгілі критерийге сай болуы керек. 

2.Жасалатын болжамның бірінші критерийі оны тәжірибе арқылы жасау. Тәжірибе жасау сендер үшін болжам жасауға арналған емтихан сияқты. Егер сендердің тұжырымдарың тәжірибе арқылы расталған болса сендер дұрыс жолдасыңдар.  

4. Екінші критерийі ол нақтылық. Барлық айтылған тұжырымдарды жинақтап бір шешімге келу. Жасалған болжамдар логикалық жағынан құрылымы сақталған, қорытынды ойда ешбір қайшылық болмауы керек.   

5. Айтылған болжамдар мынадай сөздерден басталулары керек:  

Егер де ……, онда…..

Егер былай ойласақ ….

Менің ойымша, егер….

№2 тәжірибе.

1. Бір тартылмаған шылым мен тартылған шылымның фильтрлерін алу.        
2. Екі фильтрдің ішін ашып салыстыру.  
3. Тәжірибенің болжамын жазыңыз.  
4. Қорытынды жасау.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

№3 тәжірибе.

• стаканға бірдей көлемде су құйылады.  
• 1 стаканға тартылған шылымның, ал 2 стаканға толық шылымның фильтрін саламыз.  
• Стакан ішіндегі суды бұлғаймыз.  
• Қорытынды:Ерітінді түстерінде ешібр айырмашылық жоқ. 
• 2. Әмбебап индикатор қағазының көмегімен ерітінді құрамын тексеру. 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

1 тәжірибе.

Тәжірибе көрсету үшін бір шылым, шамалы мақта және пластик бөтелкесі қажет. Тұталған шылымды бөтелке ішіне салып, аузы мақтамен жабылады.  Атаулы тәжірибенің болжамын айту қажет

№2 тәжірибе.

1. Бір тартылмаған шылым мен тартылған шылымның фильтрлерін алу.        
2. Екі фильтрдің ішін ашып салыстыру.  
3. Тәжірибенің болжамын жазыңыз.  
4. Қорытынды жасау.

№3 тәжірибе.

1. 1 стаканға бірдей көлемде су құйылады.  

1. 1 стаканға тартылған шылымның, ал 2 стаканға толық шылымның фильтрін саламыз.  
2. Стакан ішіндегі суды бұлғаймыз.  

2.тапсырма

Заттардың құрылысы мен қасиеттері. Бөлшектер теориясының негізгі қағидалары. Диффузия

1. а) Газдардың қасиеттерін зерттеңіз. Тәжірибе жүргізіп, келесі сұрақтарға жауап беріңіз:
2. Шарды үрлеңіз. Шардың қай бөлігін ауа алып тұр? Газдың пішіні қандай? 
3.  Қолыңызбен шарды қысыңыз (шардың формасын өзгертіңіз). Ауаның көлемі сақталды ма? Оның пішіні сақталды ма? 
4.  Шприцтің поршенін тартып, оны ауамен толтырыңыз. Тесігін саусағыңызбен жауып, сыға бастаңыз. Газды сығу оңай ма? 
5. б) Сұйықтықтардың қасиеттерін зерттеңіз. Тәжірибе жүргізіп, келесі сұрақтарға жауап беріңіз: 
6. Мензурканың көмегімен сұйықтықтың көлемін өлшеңіз.
7. Суды пішіні әртүрлі ыдыстарға құйыңыз. Ыдыстың қай бөлігін сұйықтық толтырып тұр? Сұйықтық өз пішінін сақтайды ма? 
8. Сұйықтықтың көлемін қайта өлшеңіз. Оның көлемі өзгерді ме? 
9. Шприцті сумен толтырыңыз. Тесігін саусағыңызбен жауып, сыға бастаңыз. Сұйықтықты сығу оңай ма? 
10. в) Қатты денелердің қасиеттерін зерттеңіз. Тәжірибе жүргізіп, келесі сұрақтарға жауап беріңіз:
11. Қатты денелердің пішіні бар ма? 
12. Өз көлемін сақтайды ма?
13. Қолыңызбен денені басыңыз. Оны сығу оңай ма?
14. Қатты денелердің, сұйықтықтардың және газдардың құрылысы 

3. тапсырма

Табиғи/жасанды материалдар

1. Берілген материалдарды кестенің дұрыс жағына жіктеңіз. Табиғи/жасанды материалдардан жасалған заттар туралы ойланыңыз.

1. Шыныдан не жасауға болады………………………………………….

Ағаштан не жасауға болады

3.Тапсырма

4.Экожүйе

Тапсырма: Сұрақтарға жауап беру. 

Сұрақ 1. Неліктен мәдени өсімдіктер арамшөптермен  бәсекелесе алмайды?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Сұрақ 2. Агроценоздағы топырақ неліктен тең тозады?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Сұрақ 3. Топырақты қайта құнарландыру жолын көрсетіңіз.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Сұрақ 4. Агроценоздың өнімділігін көтеру жолын  көрсетіңіз

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Дескрипторлар 

-Неліктен мәдени өсімдіктер арамшөптермен  бәсекелесе алмайтынын көрсетеді.

-Агроценоздағы топырақ неліктен тең тозатынын біледі.

-Топырақты қайта құнарландыру жолын көрсетеді.

-Агроценоздың өнімділігін көтеру жолын  көрсетеді

5. тапсырма

Дұрыс жауапты дөнгелетіп   белгілеңіз

1. Заттың массалық үлесі көрсетеді

А 100  г ерітіндідегі судың массасын

В 100  г ерітіндідегі еріген заттың  массасын

С 1000  г ерітіндідегі судың массасын

D 1000  г ерітіндідегі еріген заттың  массасын

2. Еріген заттың массалық үлесінің формуласы

А  ω( еріген зат ) = 

В ω( ерігензат ) = 

С ω( ерігензат ) = 

D ω( ерігензат ) = 

Есеп 1

65 г суда 35 г қантты еріткенде түзілетін ерітіндідегі қанттың массалық үлесі қанша?

Есеп 2*

60 г тұз  240 г суда ерітілді. Ерітіндідегі тұздың массалық үлесін есептеңіз. 

1. Тапсырма
2. ПЛАСТИК СТАКАННАН ТЕЛЕФОН ДАЙЫНДАУ

Қажетті құрал-жабдықтар:

2 пластик стақан, жіп(4-6 метр), қайшы, пышақ, ермексаз, қажетіне қарай жапсырғыштар, түрлі түсті қағаздар, желім.

1. Ермексаздан пластик стақанның түбінен сәл үлкен көлемде қалың дөңгелек дайындаңыз. Оған стақанды орналастырыңыз. Пышақтың көмегімен стақанның түбінен саңылау дайындаңыз. 

1. Екінші стақанмен де осындай әрекетті қайталаңыз
2. Жіптің бір ұшын стақанның түбіндегі саңылаудан өткізіп, жіптің ұшын түйіңіз.

1. Екінші стақанмен де осындай әрекетті қайталаңыз
2. Телефон дайын!
3. Телефонды түрлі түсті қағазбен, жапсырғыштармен әшекейлесеңіз болады.
4. Маңызды. Телефон дұрыс жұмысы үшін жіп тартылып тұру керек. Тартылған жіпке ешқандай зат тимеуі керек.
5. Стақанды құлағыңызға апарғанда екінші жағындағы досыңыздың сыбырлаған дауысы естіледі.
6. Стақандар телефонда бір мезгілде микрофон және динамик ролін атқарады. Ал жіп телефон тоғы қызметін атқарады.
7. Бұл телефонның кемшілігі дыбыс толқыны қашықтық алыстаған сайын кеми береді.

Нәтижесін жазып кел

 7.тапсырма

«Заттар жіне олардың қасиеттері. Таза заттар мен қоспалар» тақырыбына тест тапсырмалары

1. Берілген қасиеттердің қайсысы денені сипаттайды?

а) электрөткізгіштік; 

ә) әр түрлі агрегаттық күйлерде болуы;

б) белгілі бір пішін мен көлем;

в) заттардан тұрады.

2. Төменде берілген заттардың қайсысы кәдімгі жағдайларда қатты агрегаттық күйде болады? 

а) су; ә) оттегі;б) мыс;в) ас тұзы

3. Берілген тізімдегілердің қайсылары заттарға жатады

а) мыс; ә) шеге;б) күміс сырға; в) су

4. Қай заттар суда еріткенде түссіз ерітінді түзеді? 

а) қант;ә) ас содасы; в) ас тұзы;в) йод

5. Қандай қасиеттері бойынша ас тұзын қателесіп, қант ұнтағымен шатастырып алуға болады

а) түсі;ә) дәмі;б) иісі; г) суда ерігіштігі.

6. Тыныс алу үшін қандай зат қажет?

а) оттегі; б) азот; в) су; г) көмірқышқыл газы.

8. тапсырма

Сәйкестік жаса:

Физикалық құбылыстар: _______

Химиялық құбылыстар: _______

1. Өзендегі су мұз жабынымен қапталды;
2. Темір шегеде таттың пайда болуы;
3. Алтын сым жіпке дейін созылып ширатылды;
4. Автомобильдің іштен жану двигателінде отынды жағу;
5. Мұздан жасалған ойыншық көктемде еріп кетті;
6. Жаңбыр суының кебуі;
7. Қамыр дайындау үшін қасықта сода мен сірке суы араласырылды;
8. Қорғасын кесегін азот қышқылына салған кезде, ол жоғалып (жойылып) кетті, сол кезде қоңыр түсті газ  бөлінді;
9. Мұз кесегі құлап кетті де, ол сынып, бірнеше кішкентай мұз кесектері пайда болды.
10. Тау жыныстарының желдетілуі;
11. Күміс қасық ауада қарайып кетті;
12. Өзен суының бетінен судың булануы;
13. Керосиннің шамда жануы;
14. Ауаның қозғалуы (жел);
15. Сүттің ашып, айран түзілуі;
16. Темір кесегінің балқуы;
17. Сіріңкенің жануы;
18. Жағажайда балалар құмнан сарай жасады; 

9.тапсырма

9.1-тапсырма.Кескін картаға материктер мен дүние бөліктерінің атауларын жаз.

9.2.Дүние бөліктері

                      Ескі дүние                                                                                          Жаңа дүние

9.3.Төмендегі сұрақтарға жауап бер.

1) Х. Колумб қай материкті ашты?

2) Ең соңғы ашылған материк қайсы?

10.Тапсырма:

1. Суретте Қазақстан Республикасының Қызыл Кітабына енгізілген жануарлар берілген. Оларды атаңыз.  

2. Бұл жануарлардың ҚР Қызыл Кітабына енгізу себебін анықтаңыз. 

ДескрипторОқушы 

 - суретбойынша ҚР ҚызылКітабынаенгізілгенжануарлардыанықтайды

 - жануарлардың ҚР Қызыл Кітабына енгізу себебін анықтайды

11.тапсырма «Төмен қарай түсіп келе жатқан доптың қозғалысы»

Тапсырма. 

1. Құрал жабдық: Тенис добының екі түрі, электронды таразы 
2. Берілген тақырыпқа сай жасайтын жұмысыңа мақсат құр(мақсат сабақ тақырыбына сай болуы керек)
3. Мақсатқа жету үшін жазайтын жұмысыңда рет-ретімен жаз
4. Эксперименттік тапсырманы орындай отырып қорытынды жаз

–. Доп неліктен төмен қарай түседі?  

№2 топ «Кішкентай шардың тегіс және кедір-бұдыр жазықтық бетімен қозғалысы»

Тапсырма. 

1. Құрал жабдық: екі түрлі өлшемдегі болат шар, электронды таразы, мата
2. Берілген тақырыпқа сай жасайтын жұмысыңа мақсат құр(мақсат сабақ тақырыбына сай болуы керек)
3. Мақсатқа жету үшін жазайтын жұмысыңда рет-ретімен жаз
4. Эксперименттік тапсырманы орындай отырып қорытынды жаз

-. Шардың қозғалыс жылдамдығы неліктен өзгерді? 

№3 топ «Тығынның су бетіндегі қозғалысы»

Тапсырма. 

1. Құрал жабдық: суы бар ыдыс, тығын
2. Берілген тақырыпқа сай жасайтын жұмысыңа мақсат құр(мақсат сабақ тақырыбына сай болуы керек)
3. Мақсатқа жету үшін жазайтын жұмысыңда рет-ретімен жаз
4. Эксперименттік тапсырманы орындай отырып қорытынды жаз

-. Тығын неліктен су бетіне қалқып шықты?

№4 топ «Серіппеге бекітілген жүктің серіппені созғаннан кейінгі қозғалысы»

Тапсырма. 

1. Құрал жабдық: серіппе, 0,3 кг жүк
2. Берілген тақырыпқа сай жасайтын жұмысыңа мақсат құр(мақсат сабақ тақырыбына сай болуы керек)
3. Мақсатқа жету үшін жазайтын жұмысыңда рет-ретімен жаз
4. Эксперименттік тапсырманы орындай отырып қорытынды жаз

-. Неліктен жүк жоғары-төмен қозғалады? 

Тапсырма 2.Қоректік тізбектегі бірінші деңгейден келесі әрбір деңгейге берілетін энергия ауысуын көрсетеді. 

Жазғы тапсырма

6-сынып

1. Амалдарды орындаңдар:

1) 2,8 • (-3,9) – 76,15 : 15,23;

2) 34,68 : (7,11 + 1,56) + 46 : (2,45 – 1,65);

3) (0,62 + 0,56 – 2,29) • (8,44 – 5,34);

4) 62,93 + (12,5 – 7,6 + 3,21) : 0,1;

5) ;

6) 

7) ;

8) ;

9) ;

10) ;

11) ;

12) ;

13) ;

14) ;

15) ;

2. Теңдеуді шешіңдер:

1) 4х + 5(3 – 2х) = 5 – 11х;

2) ;

3) 14(2у – 3) – 5(у + 4) = 2(3у + 5) + 5у;

4) ;

5) ;

6) ;

7) ;

8) ;

9) ;

10) ;

11) ;

12) ;

13) ;

14) ;

15) ;

3. Теңсіздікті шешіңдер:

1) 11х – 8,8 ˃ 4х + 5,2;

2) ;

3) ;

4) х + 3 ˂ 5,7(х + 10) + 2;

5) 18,9х – 13,4  10,1х + 13;

6) ;

7) х + 2  2,5х – 1;

8) ;

9) ;

10) ;

11) ;

12) ;

13) ;

14) ;

4. Өрнекті ықшамдаңдар:

1) ;

2) ;

3) ;

4) ;

5. Сызықтық функцияның графигін салыңдар:

1) у = 2х + 1;

2) у = 3 – х;

3) ;

4) у = 0,5х – 2;

5) у = - 0,6х – 1,2;

6) у = 2х;

7) у = х – 2;

8) у = -3;

6. Көрсетілген теңдеулермен берілген түзулердің қиылысу нүктелерінің координаталарын табыңдар:

1) у = 5х – 3 және у = 3х + 1;

2) у = 4х – 5 және у = х + 4;

3) у = - 4х + 3 және у = х + 3;

4) у = - 2х – 10 және у = - х – 7;

7. Теңдеулер жүйесін шешіңдер:

1) 

2) 

3) 

4) 

5) 

6) 

7) 

8) 

9) 

10) 

11) 

12) 

13) 

14) 

15) 

8. Теңдеулер жүйесін құрып, оны алмастыру тәсілімен шешіңдер: 

1) Екі санның қосындысы 58-ге, ал айырмасы 8-ге тең. Осы сандарды табыңдар.

2) Екі санның қосындысы 45-ке тең, ал олардың қатынастары 7 : 8 қатынасындай. Осы сандарды табыңдар.

3) Саяхатшылар 1 сағ қайықпен, 1,5 сағ катермен жүзіп, 42 км қашықтыққа барды. Катердің жылдамдығы қайықтың жылдамдығынан 4 есе артық. Қайықтың жылдамдығын табыңдар. Катердің жылдамдығын табыңдар.

4) Шеңберінің ұзындығы 120 см доңғалақтың үстінде қоңыз бен құмырсқа тұр. Егер олар осы доңғалақтың жиегімен бір-біріне қарсы жүрсе, 12 секундта, ал бірін-бірі қуалай жүгірсе, 30 секундта кездеседі. Қоңыз бен құмырсқаның әрқайсысының қозғалыс жылдамдығын табыңдар.

5) Бір қорап кәмпит және 2 орам өрік 550 г. 5 қорап кәмпит және 3 орам өрік 1 кг 700 г. Бір қорап кәмпит неше грамм? Бір орам өрік неше килограмм?

6) Екі санның қосындысы 1-ге тең. Егер біріншісін 2 есе арттырса, екіншісін 3 есе арттырса, онда олардың қосындысы 5-ке тең болады. Сандарды табыңдар.

7) Мамыр айында мектеп оқушыларының 2 бригадасы 90 кг дәрілік шөп жинады. Маусым айында дәрілік шөпті мамыр айына қарағанда бірінші бригада 15%, екінші бригада 12% артық жинады. Сондықтан екі бригада бірігіп 102 кг дәрілік шөп жинады. Мамыр айында әрбір бригада қанша килограмнан дәрілік шөп жинады?

8) Әсел 3 кг конфет және 2 кг печеньеге 580 тг төледі, ал Сәуле 5 кг конфет және 1 кг печеньеге 780 тг төледі. 1 кг конфеттің бағасын, 1 кг печеньенің бағасын табыңдар.

9) Бірінші жәшіктегі апельсин екінші жәшіктегі апельсиннен 2 есе артық, бірінші жәшіктен 18 апельсинді алып, екіншіге 16 апельсин қосса, онда екі жәшіктегі апельсиндер саны бірдей болады. Алғашқыда әр жәшікте қанша апельсин болды?

10) Бірінші орамдағы кәмпит екінші орамдағы кәмпиттен 3 есе артық. Егер бірінші орамнан 10 кәмпитті екінші орамға салса, орамдардағы кәмпиттер саны тең болады. Алғашқыда орамдардың әрқайсысында неше кәмпит болған?

9. Координаталық жазықтықта сурет салу. 

1) «ПАУК» 

Тело с лапками: (-3; 13), (3; 13), (4; 12), (4; 9), 

(2; 7), (4; 5), (6; 7), (6; 9), (5; 10), (5; 11),     

(7; 9), (7; 7), (4; 4), (4; 3), (8; 7), (8; 10), (6; 12), 

(6; 13), (9; 10), (9; 7), (4; 2), (4; 1), (9; -4),     

(9; -7), (7; -9), (7; -8), (8; -7), (8; -4), (4; 0), (4; -1), (7; -4), (7; -6), (5; -8), (5; -7), (6; -6), (6; -4), (4; -2), (4; -3), (5; -4), (5; -6), (2; -9), (-2; -9), (-5; -6), 

(-5; -4), (-4; -3), (-4; -2), (-6; -4), (-6; -6), (-5; -7), 

(-5; -8), (-7; -6), (-7; -4), (-4; -1), (-4; 0), (-8; -4), 

(-8; -8), (-9; -7), (-9; -4), (-4; 1),(-4; 2), (-9; 6), 

(-9; 10), (-6; 13), (-6; 12), (-8; 10), (-8; 7), (-4; 3), 

(-4; 4), (-7; 7), (-7; 9), (-5; 11), (-5; 10), (-6; 9), 

(-6; 7), (-4; 5), (-2; 7), (-4; 9), (-4; 12), (-3; 13).

Глаза: (-2; 12), (-1; 12), (-1; 11), (-2; 11), (-2; 12), (2; 12), (1; 12), (1; 11), (2; 11), (2; 12).

Усики: (-2; 13), (-2; 16), (-3; 17), (-5; 17), (-5; 15), (-4; 15), (-4; 16), (-3; 16), (-3; 13), (2; 13), (2; 16), (3; 17), (5; 17), (5; 15), (4; 15), (4; 16), (3; 16), 

(3; 13).

2) «СЛОН»

Морда: (2; 1), (1; 2), (1; 4), (1; 3), (0; 3), (-1; 4), 

(-1; 6), (0; 7), (1; 7), (1; 6), (5; 6), (5; 7), (6; 7), 

(7; 6), (7; 4), (6; 3), (5; 3), (5; 4), (5; 2), (4; 1), 

(2; 1).

Глаза: (2; 4), (2; 5), (3; 5), (3; 4);   (3; 4), (3; 5),

 (4; 5), (4; 4).

Тело:  (1; 2), (-6; 2), (-6; -7), (-5; -7), (-5; -2), 

(-5; -7), (-4; -7), (-4; -2), (3; -2), (3; -7), (4; -7),   

(4; -2), (4; -7), (5; -7), (5; 1).

Хобот: (2; 3), (4; 1), (6; 1), (6; 0), (7; 0), (7; 2), 

(4; 2), (3; 3).

Хвост: (-6; 1), (-7; -3).

Б.Момышұлы атындағы №45 қазақ классикалық гимназиясы

ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ ПӘНІНЕН 

6-СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНА АРНАЛҒАН

ЖАЗҒЫ ТАПСЫРМА  

Дайындаған: тарих пәнінің мұғалімі 

Тасқожаева А.Б.

Тапсырма:

1. Хронологиялық тізбектеме. Берілген мемлекеттердің  ішінен  ерте орта ғасырларда өмір сүрген мемлекеттерді  хронологиялық ретімен орналастырыңыз:

Қарахан мемлекеті, Түргеш қағанаты, Оғыз мемлекеті, Түрік қағанаты, Қыпшақ хандығы, Батыс Түрік  қағанаты, Қарлұқ қағанаты, Қарақытайлар мемлекеті, Қимақ қағанаты ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Сәйкестендіріңіз:

3.  Тарихи ондық». Берілген оқиғаларды хронологиялық   реттілігімен жазыңыз.

4.  Тарихи диктант. Бос орындарға тиісті сөздерді жазыңыз.

1. Қыпшақтардың батыс бірлестігі…....... тайпадан тұрады.
2. Хандық биліктің орталығы ….............. деп аталады.
3. Күші және беделі басым оң қанаттың ордасы Жайық өзені бойындағы……...... қаласының орнында болса, ал сол қанаттың орталығы Сырдария бойындағы……................ қаласында орналасты.
4. Қыпшақтар негізінен ….......................................... шаруашылығымен айналысты.
5. Қыпшақ мемлекетінің қоластына ХІғ. ...........................жері толығымен көшеді.
6. Қыпшақ  тілінде    құлды............................деп атаған.
7. ..................................................................аралық «Қыпшақтар даласы» деп аталды.
8. Сыр бойындағы қалалар үшін ХІІІғ...................................шайқастар болып өтті.
9. Қыпшақтардың халық болып қалыптасуына ..........................нұқсан келтірді.
10.  Қыпшақтарды орыс деректерінде ........................ деп атаған. 
11. Қыпшақтардың шығыс  бірлестігі….. .........тайпадан тұрады.
12. ХІІғ. бастап қыпшақтар бірлестігіне.................................................... тайпалар қосылды.
13. Қыпшақ тайпаларының  ішіндегі ең беделдісі.....................................тайпасы..
14. Қыпшақтар мен Хорезмдіктер арасындағы  күрес ....................................біржола тоқтайды.
15. Қыпшақтар тары мен күрішті көп өсіреді деп жазған еврей саяхатшысы.....................
16. Қыпшақтарда шаруашылықтың  қосымша түрі .........................................болған.
17.  Дунай бойындағы қыпшақтарды  венгрлер...............................деп атаған.
18. Хорезм шахы Текеш ..............ж.  Сығанақты басқарып отырған Қадыр –Буке  ханға қарсы жорыққа атанды.
19. «Қаңлылар қыпшақша сөйледі екен » деп ....................................жазды.
20. ХІғ. бастап Қазақстанда .................................басқа барлық жерде қыпшақтар билігі орнады. 

5. Ескерткіштерге сипаттама жасаңыз.

6. Тұлғаны таны:

1. Мен бүкіл әлемді басып алып билеуші атанамын, 20жыл бойы күресіп монғол тайпаларын біріктірдім, басып алған жерлерімді балаларыма ұлыс ретінде бердім.(........................................)

2. Мұсылман деректерінде әділ адам, мұсылман елдеріне үнемі қамқорлық жасап, мешіттер салдырған. Алтын Орданың экономикалық қуаттылығын арттырған. Ол туралы парсы тарихшысы Жувейни дерек қалдырған. (............................................ )

3. Осы хан тұсында Ақ Орда Алтын Ордадан  мүлде оқшауланады. Орда Еженнің ұрпағы,1368-1369жж. өз атынан теңге соқтырған, Маңғыстау билеушісі Түй-Қожаны жазалаған хан ( ............................................... )

4. Алтын орда мен Ақ орданы басып алуда Тоқтамысты пайдаланған, Моғолстанға  1380-1390жж. 10шақты рет жорық жасаған: (...........................................)                

5. Моғолстандағы саяси билікті жүргізген, Шағатай кезіндегі  адал қызметі үшін жер алған, дулат тайпасының әмірі: (......................................................)

7.Кестені толтырыңыз.

8.Семантикалық  карта

9.   Дискуссиялық өрнек :Моңғол шапқыншылығынан кейін құрылған мемлекеттерде ...

            Келіспеймін Келісемін

1.Хандық билік мұрагерлік жолмен берілді.                               

2.Хан кеңесшісінің уәзірі болған жоқ.                                                                     

3.Түрік тайпаларының басшыларын баһадүр деп атады                                                       

4. Қарапайым халық «қараша» аталды                                                     

5. «Інжудің» мағынасы «жасау»                                                                

6. Жазба деректеріне қарап жер иеліктерін  6 топқа бөлеміз                  

7. Салықтардың халыққа әсері болған жоқ                                              

8. Тағар, құшыр, зекет-егін салығы                                                                                       

9. «Ұлыс» сөзі «ел» деген мағына білдіреді                                                                        

10. Семантикалық карта. Мағынаны ажыратыңыз. 

11.Тарихи бестік. 

Мен ортағасырлық   5 мемлекетті  білемін.

1.....................................................................

2....................................................................

3.....................................................................

4.....................................................................

5.....................................................................

Мен ортағасырлық мемлекеттердің 5 билеушісін білемін.

1.....................................................................

2....................................................................

3.....................................................................

4.....................................................................

5.....................................................................

Мен ортағасырлық мемлекеттердің 5 астанасын білемін.

1.....................................................................

2....................................................................

3.....................................................................

4.....................................................................

5.....................................................................

Мен ортағасырлық мемлекеттердің 5 терминін  білемін.

1.....................................................................

2....................................................................

3.....................................................................

4.....................................................................

5.....................................................................

Мен ортағасырлық мемлекеттердің 5 датасын   білемін.

1.....................................................................

2....................................................................

3.....................................................................

4.....................................................................

5.....................................................................

12. Мына мәтіннен жіберілген қателерді табыңыз.

Ұлы Жібек жолы солтүстік пен оңтүстікті байланыстырған   сауда керуен жолы. Жібек жолы Vғасырда   халықаралық маңызға ие болды.Жібек жолы Хуанхэ өзені бойынан басталып, Қазақ жерінен  аяқталған.Ұлы Жібек жолы бойымен Қытай императоры Қазақ   ханына  жібектен тігілген сый жіберген. Ұлы Жібек жолымен басты тасымалданатын тауар- фарфор.Оңтүстік Қазақстан Жібек жолының  шығысқа шығатын басты қақпасы. Жібек жолы темір жолдарының ашылуына байланысты маңызын жойды.

13. Қазақ хандығы тарихындағы оқиғаларды хронологиялық ретімен жазып көрсетіңіз.

14.    Тест сұрақтары: 

1. “Түрік” этнонимі бірінші рет деректерде қашан кездесті ?

А) 542 ж.    В)545 ж.  С)546 ж.   D)547 ж.  Е)548 ж. 

2.Букрат    тауларында   аварларды   екінші   рет  жеңген қаған?

А) Қара Еске    В)Мұқан    С)Иштеми    D)Бұмын    Е)Күлтегін

3. 555ж    түріктер   қарсылықсыз   басып    алған   жерлер?

А) Каспиий  бойы    В) Арал бойы    С) Балхаш бойы    D) Жоңғар тауы    Е)Қаратау жері

4. Түрік    қағанатының   негізін   қалаушы   қаған ?

А) Қара Еске  В)Мұқан   С)Иштеми    D)Бұмын   Е)Күлтегін

5. Бумын     жеңген   жужжан   билеушісі?

А) Қара Еске  В)Анағұй   С)Анахарсис    D)Авар   Е) Иштеми 

6. VІғасырдың 70-жылдарында Түрік қағанаты  қай жерлерге үстемдік етті?

 А) Солтүстік Кавказ,Каспиий  бойы    В) Солтүстік Кавказ бен Қара теңіз жағалауына дейін С)  Солтүстік Кавказ бен Жерорта теңізі жағалауына дейін

D) Жоңғар тауы мен Қара теңізге дейін     Е)Қаратау жері мен Арал бойы 

10. Түркештердің Күнгет қаласы қай жерде орналасқан ?
 А) Іле      В) Талас     С) Шу      D) Есіл     Е) Ертіс 

11. Түркеш мемлекетінің негізін қалаған қаған?
 А) Сұлу      В) Құтшар    С) Күлишор    D) Жыпыр     Е) Үшілік 

12. Соғдылардың   Түркістан   мен  Жетісуға  қоныс   аударуы  саудаға  байланысты деп айтқан зерттеуші? А)Рубрук    В)Әл-Марвизи  С)Бартольд D)Сюань Цзянь Е) Менондр Протектор
 13. Х ғасырдың басында қарлұқтар жеңілген ел ?
 А) Ұйғыр қағанатынан       В) Енисей қырғыздарынан     С) Арабтардан 

   D) Қарахандардан   Е) Қимақтардан

14.  Түргеш қағандарының екінші ордасы:
 А) Суяб      В) Мыңбұлақ     С) Испиджаб    D) Тараз      Е) Күңгіт
 15. 715 жылы Түргеш қағанаты ... қағанның келуімен күшейді:
 А) Жегуй        В) Тоң-Жабғу       С) Үш- елік     Д) Сақал     Е) Сұлық
 16. Түргеш қағаны Үш-Еліктің мұрагері:
 А) Сұлұқ     В) Сақал         С) Жеғұй     D) Қара      Е) Таспар
 17. Жетісуға 746 жылы Алтай және Тарбағатайдан қоныс тепті:
 А) қарақытайлар           В) түргештер    С) наймандар   D) қарлұқтар    Е) оғыздар
 18. 840 ж. ортаазиялық далада ірі оқиға болды:
 А) Енисей қырғыздары Ұйғыр қағанатының өмір сүруін тоқтатты.
 В) Моңғол даласында саяси билік шығыс түріктерге өтті.
 С) Үш тайпа одағы – қарлұқ, ұйғыр, басмыл- құрылды.
 Д) қарлұқтар мен ұйғырлардың бәсекелестігі ұйғырлардың жеңуімен аяқталды.
 Е) түргеш мұрагерлігі үшін қарлұқтар мен оғыздар арасында күрес басталды.
 19. 751 жылы Атлах қаласының маңында ...... арасында алапат шайқас өтті:
 А) түргештер мен қарлұқтардың   В) түргештер мен оғыздардың   С) арабтар мен қытайлықтардың   D) наймандар мен керейіттердің          Е) қимақтар мен қыпшақтардың
 20. Қарлұқтар 766 жылы Жетісуды Түргеш қағанатын ... ордаларымен басып алды:

А) Суяб және Мыңбұлақ     В) Тараз және Суяб       С) Испиджаб және Бұқара
 D) Күңгіт және Чигучен            Е) Битьян және Чигучен
 21. Сырдария аймағында және Арал маңы даласында ІХ ғасырда орын тепкен мемлекет:   А) түргештердің          В) қарлұқтардың         С) қимақтардың     

 D) оғыздардың      Е) қыпшақтардың
 22. Қарлұқ бірлестігінің құрамына VП ғасырдың ортасында ... тайпалар топтасты:

А) дулу, нушиби, чжичжи   В) бұлақ, шігіл, ташлық   С) қимақтар, қыпшақтар, қырғыздар

D) түргештер, қарлұқтар, оғыздар      Е) наймандар, керейіттер, ұйғырлар
 23.X.ғ.Оңтүстік  Қазақстан   мен  Жетісудың қалаларында мешіттердің көптеп салына бастағанын жазған ғұлама?  А) Әл-Морвази    В) Әбу-насыр әл-Фараби  С) Әл-Макдиси   

D) Әл-Бируни        Е) М.Қашғари 

24. Әл-Фараби шығармаларын қай тілде жазған?

А) Араб    В) Парсы   С) Иран    D) Түрік    Е) Қыпшақ

25. Әл-Фараби дүниеге келген қала?А) Түркістан    В) Отырар   С) Тараз    D) Ақбешім

  Е) Сығанақ

26. Ахмет Яссауидің шәкірті?  А) С.Бақырғани   В) Әли ақын   С) Әл-Бируни  D) М.Қашғари  Е) Арыстан баба

30. Қытай елінен алғаш рет жібек артқан   керуендер  Батысқа қарай жолға шыққан ғасыр:   А) б.з.б ІV ғасырдың басы     В) б.з.б ІІІ ғасырдың аяғы     С) б.з.б. V ғасырдың басы    D) б.з.б. І ғасырдың ортасы       E) б.з.б. VІ ғасырдың басы

31. Қытай императоры жібектен жасалған әшекейлі киімдерді сыйлық ретінде жіберді:   А) Иран шахына  В)Орыс патшасына

С) Түрік қағанына   D) Византия императорынаE) Сирия  билеушісіне

32. Жібек өндіруді дамытып, Қытаймен бәсекеге түскен ел:

А) Византия   В) Соғды   С) Үндістан D) Иран  E) Жапония

33. Соғды   тілінде  жазылған  қол   жазба  Жібек  жолы арқылы   жеткізіліп, осы уақытқа дейін   сақтаулы тұрған ел: 

А) Қытай       В) Византия       С) Жапония   D) ҮндістанE) Орта Азия
 34. Х-ХП ғасырларда Қазақстандағы  қыш   құмырашыларының  жетістігі?

А) фарфор     В)фаянс  С) шыны (әйнек)  D)қыш ыдыстар   Е)   керамика

35. Х-Х1 ғасырлар аралығында Боран мұнарасы салынды:

А)  Жетісуда В)   Арал бойында  С)  Балқаш бойында  D)   Самарқанда   Е)  Бұхарада

36. Х-ХП ғасырларда Қазақстан аумағында көлемі жағынан іріқалалар:

  А)   Испиджаб, Отырар   В)  Бурух, ХурлугС)  Баладж, Берукет  

 D)   Тараз, Баласағұн  Е)  Құлан, Қойлық

37. X-XII ғасырларда ірі және кіші қалалардың Сырдария, Шу, Талас өзендерін жағалай орналасуы қай саланың дамығанын көрсетті?   А)  қолөнердің    В)  сауданың   С)   егіншіліктің    D)  мал шаруашылығының    Е)   діннің

38. VI-Ixғасырлардағы қазақ жерінде салынған сардоба?

А) Дың сардобасы     В) Боран  сардобасы   С)Баба-ата  сардобасы 

D)Мырзараббат сардобасы   Е)Білеулі  сардобасы 

39.Түрік жазба әдебиетінің көне ескерткіштері: А) «Күлтегін», «Тоныкөк»    В) «Ақиқат сыйы»  С) «Даналық кітабы»  D) «Жүсіп-Зылиқа»   Е) «Құт негізі-білік»

40. Түріктер отбасына шапағатын тигізеді деп табынған:

А)  Отқа    В)  Көк бөріге  С)   Ұмай анаға  Д)  Табиғатқа   Е)  Суға

41. VI-IX ғасырларда түріктердің қалалық мәдениеті дамыған аймақ?

А)  Батыс Қазақстан     В)   Оңтүстік Қазақстан С)  Шығыс Қазақстан

D)  Орталық Қазақстан   Е)   Батыс, Шығыс Қазақстан

42. Қарахан   мемлекетінің   негізін   Сатуқ   Боғра хан қалаған жыл:

А) 941ж В) 942ж  С) 955ж  D) 456ж   Е) 457ж

43.Қарақытай мемлекетін құрған орталық-азиялық тайпа:

А) Қидандар  В) Жалайырлар   С) Керейлер    D) Наймандар  Е)қоңыраттар

44.1208жылы Қарақытайларды Шығыста жеңген :

А) Ойраттар   В) Наймандар  С) Жалайырлар   D) Оғыздар  Е) Қарлұқтар
 45.Найман мен Керейлердің  мемлекеттік билік жүйесінде жақсы дамыған:А)Сот ісін жүргізу  В)Іс-қағаздарын жүргізу  С)Әскер ісі   D)Сауда   Е)Тайпаларды басқару

46. 1137 ж. Ходжент жанында Қарахан әскерлеріне ойсырата соққы 

берген мемлекет: А)Қарақытай   В)Қыпшақ  С)Найман  D)Керей    Е)Монғол

47. Керейіт мемлекетінің орталығы?

А) Сығанақ                В) Суяб         С) Битөбе       D) Тараз    Е) Балықты

48.“Қыпшақтар даласы”атанған аймақ:

А) Жетісу        В) Қазақстанның оңтүстігі    С) Алтайдан Еділге дейін   D) Оңтүстік Сібір    Е)Орталық Қазақстан

 49. Қарақытай билеушісі қалай аталды?А) шах    В) хан    С) гурхан     D) қаған      E) жабғу   

    50. Орыс деректерінде қыпшақтарды қалай атаған ?

       А) половшылар ( «далалықтар»)   В) ғұндар      С) кундарD) ақ қыпшақтар E) еділдіктер 

    51. Қарахан мемлекетінің құрылуында басты рөлді атқарды?  А) жікіл тайпасы

 Б) яғма тайпасы   В) қарлұқ тайпасы   D) татар тайпасы       E) қыпшақ тайпасы 

52. 960 жылы исламды мемлекеттік дін деп жариялаған Қазақстандағы ерте орта ғасырлық   мемлекет:  А) Оғыз мемлекеті   В)Қарақытай мемлекеті   С)Қарахан мемлекеті D)Қимақ мемлекеті    Е) Қыпшақ мемлекеті

53. Монғол империясының негізін қалаған ?  

А) Шыңғыс хан.  В) Жошы хан. С) Батый хан.  D) Торы хан  Е) Берке.

54.   1211-1215ж.Шыңғысхан Қытайға жорығында қолға түсірді:

А) Соғыс техникасын.   В) Сауданы.   С) Ұсталықты.  D) Қала салуды. Е) Соғысу тәсілін.

55. Европаға жорықты бастаған монғол ханы:

А)  Шыңғыс хан     В)  Жошы   С)   Шағатай  D)  Үгедей   Е)  Батый

56. Алтын Орданың негізін қалаған хан?

А)  Шыңғыс    В)  Берке   С) Өзбек   D)  Мөңке    Е)   Батый

57.Алтын Ордада исламды мемлекеттік дін – деп жариялаған хан?

А)  Батый    В)  Берке  С)   Өзбек  D)  Тохты    Е)  Мөңке

60. Ақ Орданың орнына келген мемлекет:   А)  Әбілқайыр хандығы.  В)  Моғолстан.

  С)   Ноғай Ордасы.  D)  Қазақ хандығы.    Е)   Алтын Орда.

61.Моғолстанның негізін қалаған хан? А)  Тоғылық Темір   В)   Әмір Поладшы      

С)  Мұқлай-Сөбе     D)  Ілияс-Қожа       Е)   Қызыр-Қожа

62. “Отырар апаты” – деген:

А)  1218 ж. Шыңғысхан жіберген саудагерлердің өлтірілуі

В)  1218 ж. Шыңғысханның Отырарға шабуылы      С)   Қытайдың Отырарға шабуылы

D)  Арабтардың Отырарға басып кіруі          Е)   Жошының Отырарды басып алуы

63. Шыңғысхан әскеріне 15 күндей берілмеген қала:

А)  Бұхар          В)  Сығанақ    С)   Хорезм  D)  Үзкент   Е)  Ашнас

64. Сыр бойындағы қалалардың толығымен монғолдардың иелігіне өткен уақыты?

А)  1219-1220 ж.   В)  1220-1222 ж.  С)   1223-1224 ж.  D)  1225-1226 ж.   Е)  1227-1228 ж.

65. Моғолстанның орталығы?

А)  Суяб    В)  Сығанақ   С)   Шаш  D)  Алмалық   Е)  Тараз

66. Әмір Темір мен ІлиясҚожа арасындағы “Батпақ шайқасы” болған жыл:

А)  1359 ж. көктем   В)   1360 ж. күз   С)  1365 ж. жазD)   1370 ж. күз     Е)  1375 ж. жаз

67. XVII ғасырда қазақ хандығының ішкі-сыртқы саясаттағы беделінің әлсіреуіне себеп болған:  A) Ақсүйектердің арасындағы ынтымақ, ауыз бірліктің болмауы

B) Бай-шонжарлардың арасындағы билік үшін тартыстар

C) Кіші хандардың дара билікке ұмтылуы  D) Ойраттар шабуылының жиілеуі

E) Руаралық қырқыстар

68. 1628-1652 жылдары хан тағына отырған Есім ханның баласы:

A) Тәуке    B) Шығай   C) Тәуекел    D) Жәңгір   E) Тұрсын

69. Ғажайып ерліктері үшін Жәңгір ханға халықтың берген атауы:

A) Еңсегей ер Жәңгір   B) Салқам Жәңгір   C) Батыр Жәңгір   D) Алып Жәңгір

E) Зор денелі батыр

70. Жәңгір хан 600 жауынгерімен жоңғардың 50 мың  жауынгеріне қарсы тұрған шайқас: А) Аңырақай   B) Аягөз    C) Қалмақ қырылған   D) ОрбұлақE) Бұланты

71.Орбұлақ шайқасы болған жыл: A) 1628    B) 1630     C) 1640   D) 1642   E) 1643

76.  1680 жылы жоңғар шапқыншылығы кезінде аман қалған қала:

A) Сайрам    B) Түркістан   C) Отырар    D) Сығанақ   E) Тараз

77. 1710 жылы қазақ жерінің Қарақұм маңында бас қосу себебі:

A) Үш жүздің басын біріктіру    B) Хан сайлау   C) Жоңғарларға қарсы тойтарыс беру

D) Руаралық тартыстарды шешу  E) Заңдар жинағын шығару 

78. Тәуке хан тұсында билердің   атқарған рөлі:  A) Сұлтандар арасындағы дауды шешті

B) Сот билігін, атқарушы өкімет билігін атқарды    C) Руаралық тартыстарды  тоқтатты

D) Сұлтандардың билігін шешті   E) Жер туралы дауларды шешті

79. Қазақ хандығының құрылымы сатыдан ... тұрады:

A) төрт    B) бес    C) алты   D) жеті    E) сегіз

80. Хан сайлаудың басты шарты:    A) малының көп болуы   B) ақсүйек тұқымынан шығуы     C) бидің тұқымынан шығуы    D) Шыңғыстың ұрпағы болуыE) феодалдар тобынан шығуы

81. Сайланған ханның мал-мүлкін бөліп алу дәстүрі:

A) «Ханталас»  B) «Ханталапай»       C) «Бөліп алу»   D) «Ханталау»E) «Бөліске салу»

82. Бейбітшілік жағдайда ханның рұқсатынсыз жол берілмейді:

A) Көшіп-қонуға     B) Соғысты бастауға   C) Салықты көбейтуге 

D) Егінді жинауға    E) Жайылымды белгілеуге

83. Қазақтың ханын сайлауға барлық рудан қатысты:

A) Шаруалар     B) Дінбасылар    C) Атақты, сыйлы шонжарлары

D) Егіншілер     E) Ауыл басылары

84. Қазақ хандығы таптық негізгі екі топ. Олар:А) Феодалдар мен қарапайым халық     B) Егіншілер мен кедейлерC) Шаруалар мен қарапайым адамдар     D) Кедейлер мен егіншілерE) Егіншілер мен шаруалар

85. Сақ, сармат, үйсін тайпаларыны келбеттері андрондықтарға ұқсас екендігін айтқан антрополог ғалым:А) О. Смағұлов   В) К. Ақышев   С) К.В. Сальников

D) Ж. Таймағанбетов     Е) Ә.Марғұлан

86.Монғолоидтық белгілер тереңдей   түсті:

А) VII-VIII ғғ.     В) VII-IX ғғ.  С) VI-IX ғғ.  D) VIII-IX ғғ.  Е) IX-X ғғ.

87. Қазақтың  халық болып қалыптасуының барысын бұзды:

А) Жоңғар шапқыншылығы    В) Қазақ – Қытай байланысы

С) Арабтардың шабуылы      D) Ойраттардың шапқыншылығыЕ) Моңғол шапқыншылығы

88. Қазақ  жеріндегі халық болып қалыптасу үрдісі неше жылға кешеуілдеді:

А) 150-200 жылға   В) 150-300 жылға   С) 200-300 жылғаD) 150-250 жылға   Е) 250-350 жылға

89. Этносаяси қауымдастық  дегеніміз:А) шаруашылық    В) тарих ғылымы

С) белгілі бір тарихи аймақта құрылған хандықтың тұрғындары

D) қазақ халқы   Е) Моңғол мемлекеті

90.Қазақ халқының этникалық жағынан қалыптасуында басты рөл атқарған:

А) Ақ Орда тайпалары   В) Моңғолдар  С)Ұлы Жібек жолы

D) Әбілқайыр хандығы   Е) Қарақалпақтар

91. Моғол хандығында этносаяси құрамында үйсіндердің орынына уақытшааталған тайпалар:А) қыпшақтар В) маңғыттар С) дулаттар D) керейлер Е) наймандар

92. Үйсіндер өрбіген ежелгі қазақ халқының этносаяси қауымдастық аймағы :

А) Алтын Орда     В) Ноғай Ордасы  С)   Жетісу жері D) Әбілқайыр хандығы

Е) Шығыс Түркістан

93. XIV ғ. аяғы мен  XV ғ. I-ші жартысында қазақ деген этносаяси қауымдастықтың болғанын кім жазған:

А) Марвази    В) Қашғари  С) Масуди    D) Рашид ад – Дин  Е) Рузбихан

94.Қазақ халқының этникалық жағынан қалыптасуында басты рөл атқарған:

А) Ақ Орда тайпалары   В) Моңғолдар  С)Ұлы Жібек жолы

D) Әбілқайыр хандығы   Е) Қарақалпақтар

95. Моғол хандығында этносаяси құрамында үйсіндердің орынына уақытшааталған тайпалар: А) қыпшақтар В) маңғыттар С) дулаттар D) керейлер Е) наймандар

96. Ежелгі Сібір тайпалары тілдерінде «қазақ» сөзінің мағынасы:  А) зор, күшті, көшпелі    В) еркін, азат, алып    С) мықты, берік, алып  D) көшпелі, алып, еркін  Е) күшті, еркін, мықты

97.  «Қазақ» сөзі этникалық мағынаға ие бола бастаған ғасыр:

А) XVII ғ.    В) XVI ғ. С) XVIII ғ.  D) XIV ғ.    Е) XV ғ. 

98. Қазақ мемлекеті құрылғаннан кейінгі кезде қазақ халқының жүзге бөліну себебі:  

А) Топтасып өмір сүру үшін   В) Басқару тиімділігінен  С) Өз жерін қорғау үшін

D) Өз ішіндегі келіспеушіліктерден   Е) Ымырластықтың  болмауынан

99. Қазақ жеріндегі ру-тайпалардың XV ғ. басындағы басқа хандықтарға ауа көшуінің басты мақсаттары:   А) Малдың  қамы үшін   В) Билікке, таласқа тойтарыс беру үшін   

  С) Хандықты тарату үшін  D) Басқа елде би болу үшін   Е) Ру-тайпалармен бірігу, тыныштықта өмір сүру үшін

100. Орталық, Солтүстік, Оңтүстік Қазақстан қыпшақ тайпалар одағы мен Оңтүстік-шығыс Қазақстан үйсіндер одағының бірігу нәтижесінде құрылған халық:

А) Өзбек    В) Қазақ   С) Өзбек-қазақ    D) Татар   Е) Түрік

15. Қосымша   оқуға арналған  әдебиеттер тізімі:

1.А.Галиев «Керей мен Жәнібек». Аруна, 2004.

2. Кәрібаев Б.Б. «Қасым хан». Аруна, 2004.

3. Қ.Бегалин. Алтын Орда хандары.Алматы 2009.

4.Қазақ хандығы \балалар энциклопедиясы\ Аруна 2006.

5. І.Есенберлин «Көшпенділер» \Алмас қылыш\ 1кітап.А,2004